Sự hình thành loài xảy ra khi các sinh vật phân hóa sau khi trải qua các áp lực môi trường khác nhau. Các sinh vật thuộc các loài khác nhau khi chúng không còn có thể giao phối với nhau để tạo ra con cái có thể sống được.
Các nhà sinh vật học thường xác định các loại đặc điểm theo mức độ mà các nhóm được phân tách. Trong mô tả allopatric, một rào cản ngăn cách các nhóm và chúng bắt đầu phát triển độc lập khi đối mặt với các môi trường khác nhau. Các quá trình địa chất, chẳng hạn như sự phá hủy các cây cầu trên đất liền hoặc các hình thành núi, thường dẫn đến sự hình thành khi các nhóm cá thể tách rời nhau. Việc xác định allopatric cũng có thể xảy ra khi môi trường sống bị chia cắt do các hoạt động của con người. Khi các sinh vật rời khỏi quần thể và sinh sống trên một hòn đảo, chúng có thể phải đối mặt với những điều kiện khác với trên đất liền, dẫn đến hình thành hai loài.
Sự phân biệt đối tượng xảy ra khi các cá nhân sống trong cùng một khu vực. Điều này thường xảy ra với thực vật vì chúng có xu hướng phát triển thêm bộ nhiễm sắc thể tương đồng, khiến chúng không thể tạo ra các con có thể sống được với nhau. Thông qua cơ chế này, sự phân biệt có thể xảy ra ngay cả khi các cá thể không bị tách biệt về mặt vật lý. Ở động vật, đặc tính giao cảm diễn ra khi các sinh vật bắt đầu khai thác các vật phẩm con mồi khác nhau và không bao giờ tiếp xúc với các thành viên khác của loài.
Ngoài những cơ chế tự nhiên này, sự phân biệt nhân tạo có thể được tạo ra bởi con người, những người lai tạo các sinh vật với nhau để có những đặc điểm nhất định. Ví dụ, những con chó săn được lai tạo vì tầm vóc thấp bé của chúng, điều này giúp chúng có thể săn những động vật có vú nhỏ sống trong hang.
