Xà phòng được định nghĩa là bazơ vì nó tạo thành các ion hydroxit (OH-) khi hòa tan trong dung dịch nước. Quá trình thủy phân chất béo và natri hydroxit tạo ra xà phòng, cuối cùng cho phép xà phòng giải phóng các ion hydroxit khi hòa tan.
Khi tan trong nước, bazơ sẽ trơn khi chạm vào, có khả năng dẫn điện và trung hòa tính chất của chúng khi phản ứng với axit, đây đều là những đặc tính nổi bật của xà phòng.
Xà phòng cũng có thể được sản xuất từ dầu và các đặc tính sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại axit béo được sử dụng; axit béo chuỗi dài tạo ra xà phòng không hòa tan, trong khi chuỗi ngắn hơn, chẳng hạn như dầu dừa, tạo ra xà phòng hòa tan cao.
