Nói chung, mặt trời mọc ở phía đông và lặn ở phía tây do Trái đất quay theo hướng đông. Tuy nhiên, tùy thuộc vào vị trí của người quan sát so với đường xích đạo và thời gian trong năm, mặt trời mọc và lặn về phía bắc hoặc ở phía nam của hướng đông và hướng tây. Trên thực tế, chỉ vào hai ngày xuân và thu phân, mặt trời mọc theo hướng đông và lặn hướng tây.
Trái đất quay quanh trục của nó cứ sau 24 giờ một lần và chính chuyển động này làm cho mặt trời, mặt trăng và các vì sao mọc lên và lặn mỗi ngày. Tuy nhiên, do Trái đất nghiêng một góc (23,5 độ) nên các cực của nó nghiêng về phía hoặc ra xa mặt trời tùy thuộc vào thời điểm trong năm. Đối với một người quan sát ở Bắc bán cầu, điều này có nghĩa là vào mùa hè, mặt trời mọc ở phía đông bắc và lặn ở phía tây bắc, trong khi vào mùa đông, mặt trời mọc ở phía đông nam và lặn ở phía tây nam.
Vào ngày hạ chí hoặc đông chí, mặt trời mọc và lặn ở vị trí cực bắc hoặc cực nam của nó. Việc mặt trời xuất hiện trên đường chân trời bao xa về phía bắc hoặc phía nam vào bất kỳ ngày nào phụ thuộc vào vĩ độ. Ví dụ, khi một người đi xa hơn về phía bắc vào mùa đông, mặt trời mọc và lặn xa hơn về phía nam. Trên thực tế, ngoài Vòng Bắc Cực, có những ngày trong tháng 12 khi mặt trời không bao giờ mọc trên đường chân trời, ngược lại có những ngày trong tháng 6 không bao giờ lặn.
