Phương trình hóa học của xà phòng là chất béo, chẳng hạn như stearol, cộng với một bazơ mạnh, chẳng hạn như natri hydroxit hoặc kali hydroxit. Điều này tạo ra glyxerol và xà phòng thô, bao gồm muối natri hoặc kali của các axit béo. Phản ứng xảy ra trong quá trình tạo xà phòng được gọi là phản ứng xà phòng hóa.
Sử dụng các loại muối khác nhau sẽ tạo ra các kết cấu xà phòng thô khác nhau. Ví dụ, xà phòng kali mềm hơn xà phòng natri. Xà phòng thô được xử lý thêm để loại bỏ tạp chất. Một vài lần đun sôi và tạo kết tủa với muối sẽ tạo ra xà phòng có thể được sử dụng như một chất tẩy rửa công nghiệp. Để làm đồ giặt, mỹ phẩm và các loại xà phòng khác, các phương pháp điều trị khác được áp dụng.
