Có năm thành phần chính trong môi trường cơ sở dữ liệu: dữ liệu, phần cứng, phần mềm, con người và thủ tục. Dữ liệu là tập hợp các dữ kiện, thường có liên quan với nhau. Phần cứng là các thiết bị vật lý trong môi trường cơ sở dữ liệu. Hệ điều hành, hệ quản trị cơ sở dữ liệu và các ứng dụng tạo nên phần mềm. Ví dụ về những người trong môi trường cơ sở dữ liệu là người quản trị hệ thống, người lập trình và người dùng cuối. Các thủ tục là các hướng dẫn và quy tắc cho cơ sở dữ liệu.
Hệ quản trị cơ sở dữ liệu hoạt động như bộ não của môi trường cơ sở dữ liệu; nó tổ chức, lưu trữ, truy xuất và bảo vệ dữ liệu được lưu trữ ở đó. Ngoài ra, hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu cho phép dễ dàng thay đổi dữ liệu được lưu trữ. Các nhà cung cấp hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu chính là Oracle, IBM, Microsoft, Sql Server và Sybase.
Có bốn kiểu cấu trúc của hệ quản trị cơ sở dữ liệu: cơ sở dữ liệu phân cấp, cơ sở dữ liệu mạng, cơ sở dữ liệu quan hệ và cơ sở dữ liệu hướng đối tượng. Phương thức mà một tổ chức chọn sử dụng hoàn toàn phụ thuộc vào bản chất của dữ liệu được lưu trữ và các giao dịch mong muốn. Không có gì lạ khi một tổ chức sử dụng nhiều hơn một hệ quản trị cơ sở dữ liệu bởi vì một loại có thể phù hợp với một nhiệm vụ cụ thể hơn một loại khác. Nhiều hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu phổ biến được lựa chọn do tính dễ sử dụng, bảo mật và tính linh hoạt của chúng.
