Nguyên nhân dẫn đến nghèo đói ở Nam Phi rất nhiều và phức tạp. Lịch sử phân biệt chủng tộc đã làm trầm trọng thêm bất bình đẳng thu nhập trong nhiều thập kỷ, với người châu Phi, châu Á và những người không phải da trắng khác bị hạn chế trong giáo dục chất lượng thấp và chăm sóc sức khỏe với ít cơ hội việc làm. Sáng kiến tư vấn châu Phi, còn được gọi là CAI, tin rằng tình trạng nghèo đói này là dấu hiệu của sự bất bình đẳng có hệ thống, lớn hơn trong xã hội và văn hóa Nam Phi.
Thất nghiệp, nghèo đói và chủng tộc đều có mối liên hệ chặt chẽ ở Nam Phi. Nhóm thiểu số ưu tú, chủ yếu là người da trắng, chỉ chiếm 9,2% dân số năm 2008, nhưng chiếm 40,3% thu nhập.
Năm 1995, chính phủ Nam Phi xác định chuẩn nghèo là một hộ gia đình thành thị gồm 2 người lớn và 3 trẻ em có thu nhập dưới R840 R mỗi tháng, tức khoảng 80 đô la. Chính phủ đã khởi động Chương trình Công trình Công cộng Mở rộng, hay còn gọi là EPWP, để tạo ra những công việc tạm thời mang lại thu nhập và cứu trợ cho những người thất nghiệp, đồng thời đang thiết lập các chính sách hành động khẳng định nhằm vào những người xin việc là người da đen.
Chính phủ cũng đã đảm bảo chăm sóc sức khỏe miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi và phụ nữ mang thai, tạo ra các chương trình giáo dục trẻ em về dinh dưỡng cơ bản và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe được cơ cấu lại để hướng tới người nghèo ở các vùng nông thôn. Chính phủ cũng đã cung cấp kinh phí để cải tạo và cơ cấu lại các trường học và thiết lập các chính sách hành động khẳng định để cho phép trẻ em da đen có hoàn cảnh khó khăn có thể cạnh tranh bình đẳng hơn với các bạn da trắng hoặc da màu.
