Theo Văn phòng Ứng phó và Phục hồi, các vụ tràn dầu thường ảnh hưởng đến thực vật thông qua các thành phần hóa học của dầu. Các loại dầu khác nhau hoạt động khác nhau và ảnh hưởng đến các sinh vật sống theo những cách khác nhau.
Các loại dầu nhiên liệu, chẳng hạn như nhiên liệu diesel và xăng, được phân loại là dầu nhẹ, bay hơi tương đối nhanh và thường không lưu lại lâu trong môi trường, Văn phòng Ứng phó và Phục hồi giải thích. Chúng có xu hướng bay hơi nhanh khi trải trên mặt nước. Tuy nhiên, dầu nhẹ nguy hiểm theo hai cách: chúng có thể bắt lửa hoặc phát nổ, và chúng được coi là chất độc. Chúng nguy hiểm cho thực vật và động vật và cũng có hại cho những người hít phải khói của chúng.
Các loại dầu nặng, chẳng hạn như dầu mỏ, có màu đen và dính và thường tồn tại trong môi trường trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Chúng thường ít nguy hiểm hơn so với các loại dầu nhẹ hơn, nhưng chúng gây ra các mối đe dọa ngắn hạn, chẳng hạn như sinh vật chết ngạt và các mối đe dọa lâu dài, chẳng hạn như ảnh hưởng mãn tính đến sức khỏe.
Bách khoa toàn thư về Trái đất giải thích rằng các loài thực vật và cỏ mọc rễ hoặc trôi nổi sẽ bị hại khi dầu tràn ra vùng nước lộ thiên. Các vết dầu loang trên mặt nước có xu hướng gây hại cho các loài thực vật nổi, chẳng hạn như hoa súng. Dầu tràn cũng bao phủ môi trường sống và nguồn thức ăn quan trọng của động vật, chẳng hạn như cỏ và cỏ dại.
