Ví dụ về năng lượng nhiệt bao gồm bếp điện, máy sấy tóc, bút chì vừa mài và tia nắng mặt trời. Nhiệt năng hay năng lượng nhiệt thường được chuyển đổi từ năng lượng cơ học, điện năng hoặc hóa học.
Trái đất và cư dân của nó được tạo thành từ năng lượng, nguyên tử và phân tử. Các nguyên tử và phân tử không ngừng chuyển động, và khi chúng va chạm vào nhau, sự va chạm sẽ tạo ra nhiệt năng, có trong mọi vật chất. Khi các phân tử chuyển động nhanh hơn, và số lần va chạm giữa chúng tăng lên, thì nhiệt năng cũng tăng theo. Một ví dụ phổ biến là cọ xát nhanh bút chì giữa hai tay hoặc mài bút chì. Chuyển động này làm cho bút chì trở nên ấm hoặc thậm chí nóng.